Tên di sản : Đền thờ Đức Thánh Trần
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 170/QĐ –UBND
Giới thiệu
Đền thờ Đức Thánh Trần ngày nay nằm trong một khu dân cư, diện tích đất của di tích là 152m2.
Ngoài cùng là một Nghênh môn mới tôn tạo. Tuy nhiên, Nghênh môn này chỉ là hình mẫu chứ không để cửa. Lối vào sân bái đường lại ở hai bên. Sân bái đường được lát bằng gạch bát lớn kích thước 300cm x 300cm. Trong khuôn viên sân có trồng một số cây cảnh và hòn non bộ. Hai bên tả - hữu sân có đắp 2 con voi chầu, quay đầu vào mặt trước đền.
Toàn bộ đền thờ là một tòa nhà 4 gian, kiến trúc theo một lối tường bích đốc. Dấu vết kiến trúc ở đốc phía tây cho biết tòa nhà này trước kia còn có một gian nữa. Một gian phía đông từ ngoài vào hiện nay đã sử dụng làm nơi tiếp khách và chuẩn bị đồ lễ nên khu vực đền thờ hiện nay chỉ tập trung ở 3 gian còn lại. Toàn bộ kiến trúc của tòa nhà này có chiều dài là 10,2m, chiều rộng là 6,8m, chiều cao từ nóc xuống đất là 4,5m.
Ba gian điện thờ được bố trí như sau: ngoài cùng là cửa vào được bố trí ở gian giữa gồm 4 cửa bức bàn rộng 2,15m, cao 1,84m. Gian giữa là gian rộng nhất là nơi để các hương án, có kích thước là 2,45m. Hai bên gian còn lại có kích thước như nhau, rộng 2,2m. Kết cấu vì kèo theo kiểu giá chiêng kẻ chuyền. Toàn bộ các vật liệu để kết cấu vì kèo đều không được chạm trỗ mà chỉ được bào trơn đóng bán. Các đồ thờ tự được bố trí như sau: chính giữa cửa vào là bức đại tự lớn sơn son thếp vàng với dòng chữ Hán: Trần Đại Vương.
Chính giữa gian, phía dưới bức đại tự là hương án. Hương án này là nơi đặt lư hương và các đồ thờ khác như mâm bồng, độc bình,…Chiếc hương án này được chạm trổ cầu kì, sơn son thếp vàng rất lộng lẫy. Phía sau hương án là một khoảng không gian ngăn cách rồi tiếp đến một hương án. Toàn bộ hương án sau được bố trí như là một hậu cung để bài vị thờ và tượng thờ.
Có hai long ngai, một cái chính giữa là long ngai phía trong đặt bài vị thờ của Đức Thánh Trần. Thần vị ghi: “Thần triều thân vương khẩn thiết chế. Thiên hạ chư quân Thái sư Thượng phụ Thượng quốc công nhân vũ Hưng Đạo Vương sắc phong trác nghị đực bảo chung Hưng thượng thượng đẳng thần”. Một long ngai đặt quay mặt quay sang gian phải là ngai thờ của tướng quân Phạm Ngũ Lão. Phía sau long ngai của Đức Thánh là khám thờ sơn son thếp vàng nơi đặt tượng thờ Đức Thánh Trần. Toàn bộ các hiện vật trên đều được chạm trổ cực kỳ tinh vi và được sơn son thếp vàng tạo ra một không khí vừa trang nghiêm vừa sinh động.
Nhìn chung, kiến trúc đền thờ tuy không đồ sộ nguy nga nhưng không kém phần giá trị. Đây là một kiến trúc đầu thế kỉ XX còn tương đối nguyên vẹn. Các hiện vật được bảo quản tương đối tốt nên còn rất sắc nét.
Các hiện vật trong di tích:
Ngoài toàn bộ kiến trúc đền thờ còn nguyên vẹn và các đồ thờ được miêu tả trên, trong đền thờ còn có hiện vật có giá trị khác như:
1 sắc phong Cảnh Hưng thứ 44 (1783).
1 chuông đồng.
3 lư hương đồng cổ.
2 hạc đồng.
1 bộ bát bửu bằng đồng Minh khí.
2 đôn gốm thời Nguyễn.
1 bình gốm Thanh (Trung Quốc).
11 nậm rượu thời Nguyễn.
1 chóe gốm thế kỉ XX.
1 bộ bát bửu gỗ sơn son thếp vàng.